Nederlands leraar

Kaapse Bossen bij Doorn

Googel even op ‘mooie boswandelingen’ en je komt al snel uit op de Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug, dat zich uitstrekt van Driebergen tot Rhenen. Er zijn mooie wandelingen aangegeven met kleuren op paaltjes die je kunt volgen. Kaapse Bossen bij Doorn is volgens ‘Natuurmonumenten’ een echte aanrader;

• Uitgestrekt wandelbos bij Doorn, midden in Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug. Luister naar het geroffel van spechten, zoek paddenstoelen tussen herfstbladeren en geniet van een geweldig uitzicht vanaf uitkijktoren De Kaap.

Het adres van het vertrekpunt staat erbij dus die hoefde ik alleen maar op mijn Tomtom in te geven en een uurtje later waren we op de plaats van bestemming. Een verademing, al die zuurstof en prachtige herfstkleuren. Het blijkt een wandeling van een kilometer of vijf, die we, door het uitgebreide paddenstoelen zoeken waarbij we nogal eens van de paden afwijken, afleggen in twee uurtjes.

Zeister bos

Het Zeisterbos is voor Nederlandse begrippen een bijzonder oud bos. De bomen zijn meer dan 200 jaar oud, terwijl de meeste bossen in Nederland niet ouder zijn dan 70 jaar. De ondergroei is dicht en zeer gevarieerd, waardoor er veel vogelsoorten voorkomen.

Hier kwamen we enkele groepen padvinders tegen die hout aan het sprokkelen waren, verder veel mensen met honden, mountainbikers en families met kinderen. Later werd het rustiger en kwam je in het oerbos terecht dat loopt van Zeist naar de Pyramide van Austerlitz.

Geweldige wandeling en grote hoeveelheden paddestoelen van verschillende soorten. Ook de rood met witte stippen, maar niet eten want die is giftig, aldus wikipedia;

Van het rode vlies op de hoed (het gedeelte van de zwam dat de stof muscarine zou bevatten) zou een vliegendodend middel kunnen worden gemaakt (een mogelijke verklaring van de naam vliegenzwam). Sommigen hebben een verband gezien met hallucinaties van door de lucht vliegen bij inname, maar dit is etymologisch onjuist. Naast muscarine bevat de vliegenzwam nog een aantal andere toxische verbindingen, waarvan sommige hallucinogeen zouden zijn. De toxiciteit van deze paddenstoel wordt in de volksmond vaak overdreven – van aanraken zijn geen nadelige gevolgen te verwachten. Toch kan het opeten van een hele paddenstoel voor bijvoorbeeld een kleine hond in enkele uren fataal zijn.

Toch is de vliegenzwam minder giftig dan veel mensen denken. Hij wordt al lang gebruikt door verschillende volken, onder andere in Lapland waar soms één vliegenzwam werd geruild tegen één rendier. De vliegenzwam heeft namelijk bedwelmende en hallucinogene effecten en werd vaak gebruikt in rituelen. Men kan hem vers of gedroogd opeten of roken. De hele paddenstoel bevat werkzame stoffen, maar de concentratie daarvan is het hoogst in de rode hoed. De belangrijkste werkzame stoffen in de vliegenzwam zijn muscimol, muscazone en iboteenzuur.^[2] Vliegenzwammen bevatten ook het giftige muscarine, maar als de zwammen gedroogd worden verdwijnt dit.l^[bron?] Bij het drogen wordt ook een groot deel van het iboteenzuur omgezet naar muscimol. Het grootste deel muscimol wordt ongewijzigd uitgescheiden via de urine.

Wanneer de vliegenzwam op de juiste wijze bereid wordt, verliest hij zijn toxiciteit en kan hij gewoon gegeten worden. Zulke bereidingen worden toegepast in bepaalde streken in Japan, en mogelijk ook elders. De vliegenzwam zou een zeer delicate, nootachtige smaak hebben. Een foute bereiding kan tot gevolg hebben dat er toch nog intoxicatieverschijnselen optreden na het consumeren.^[3]

In Nederland valt de vliegenzwam onder de werking van de Opiumwet ondanks het feit dat er geen risicobeoordeling heeft plaatsgevonden ten aanzien van paddenstoelen die van nature muscimol en iboteenzuur bevatten.

De vliegenzwam komt voor in de tekst van het bekende kinderliedje:

Op een grote paddenstoel, rood met witte stippen,

zat kabouter Spillebeen heen en weer te wippen.

“Krak”, zei toen de paddenstoel, met een diepe zucht;

allebei de beentjes hopla in de lucht!

De tekst van dit liedje, in het bijzonder de laatste twee regels, kent nogal wat variatie. Zoals:

“Krak”, zei de paddenstoel, met een diepe zucht;

allebei de beentjes hopla in de lucht!

“Krak”, zei toen de paddestoel en met een diepe zucht;

vloog kabouter Spillebeen, plotsklaps (of: zomaar) in de lucht!